Nút thắt từ Nghị định 116 và định hướng mới cho ngành ô tô Việt Nam

Nghị định 116 đã ra đời cách đây hơn 3 tháng với các quy định nhằm siết chặt các tiêu chuẩn đối với xe nhập khẩu, gây nhiều tranh cãi giữa các doanh nghiệp FDI và Chính phủ, buộc lòng các hãng xe phải tìm được hướng đi mới cho ngành ô tô Việt Nam.

Nghị định 116/2017/NĐ-CP ra đời cách đây hơn 3 tháng đã siết chặt các tiêu chuẩn đối với xe nhập khẩu, như giấy chứng nhận về xuất xứ, kiểu loại được chứng nhận bởi cơ quan nước ngoài, thứ hai các lô xe khi nhập về phải kiểm tra theo quy định, thứ ba kiểm tra các kiểu loại về khí thải và an toàn giao thông theo quy định.

Các quy định này giống như việc kết liễu cho các doanh nghiệp xe hơi chỉ chăm chăm vào nhập khẩu, kiếm lời tại thị trường Việt Nam mà không đầu tư bài bản vào sản xuất, lắp ráp, nâng cao nội địa hoá, tạo việc làm lâu dài cho người dân trong nước.

Doanh nghiệp ô tô kêu khó về Nghị định 116/2017/NĐ-CP trong cuộc đối thoại với Văn phòng Chính phủ.

Tham vọng của Chính phủ trong việc xây dựng và ban hành Nghị định 116 đã nhiều lần được khẳng định là nhằm phát triển ngành ôtô Việt Nam. Đằng sau các quy định chặt chẽ, các tiêu chuẩn cao là những cơ hội rộng mở cho các doanh nghiệp có tâm huyết phát triển công nghiệp ôtô thực sự, làm ăn bài bản, nâng cao tỷ lệ nội địa hoá, tạo việc làm.

Nhưng dù vậy, đến nay Nghị định 116 vẫn còn gây nhiều tranh cãi.

Các quy định chặt chẽ của nghị định này, cộng với Thông tư 03/2018/TT-BGTVT vừa được Bộ Giao thông Vận tải ban hành đã gây khó rất nhiều đối với việc nhập khẩu xe ô tô của các doanh nghiệp FDI buộc họ phải tìm hướng đi mới đầu tư bài bản vào nhà máy, hệ thống sản xuất để được hưởng ưu đãi thuế 0% cho các linh kiện dùng cho việc lắp ráp xe trong nước theo Nghị định 125/2017/NĐ-CP mới ban hành.

Các hãng xe sẽ làm gì?

Nghị định 116 và Thông tư 03 mà Bộ Giao thông vận tải ban hành mới đây chính là “công cụ” giúp cho ngành ô tô “sống sót” sau mốc định mệnh 2018. Không những vậy các điều kiện, hàng rào phi thuế quan này còn là “phép thử” mới cho làn sóng đầu tư mạnh mẽ hơn vào công nghiệp ô tô của cả doanh nghiệp FDI và nội địa.

Các hãng xe đang tăng cường đẩy mạnh sản xuất, lắp ráp trong nước thay vì nhập khẩu.

• Ngay trong tháng đầu tiên của năm 2018, Tập đoàn Mitsubishi Motors đã gặp gỡ hàng loạt cơ quan hữu trách để thông báo đang nghiên cứu kế hoạch đầu tư xây dựng nhà máy sản xuất ô tô thứ 2 ở thị trường này với quy mô 250 triệu USD, công suất 50.000 xe/năm. Dự kiến, nhà máy thứ 2 sẽ có thể sản xuất từ giữa năm 2020 và giải quyết được khoảng 1.000 lao động.

• Tại Công ty Ford Việt Nam, cùng với lễ ra mắt mẫu xe mới Ford Ecosport 2018 hồi đầu tháng 2 vừa qua, doanh nghiệp này cũng đang thực hiện việc nhập khẩu 2 mẫu xe mới cho mục đích nghiên cứu thị trường và chuẩn bị sản xuất, lắp ráp ở Việt Nam.  Ngay cả với Ford Ecosport, Ford Việt Nam cũng không dấu giếm mục đích đẩy mạnh lắp ráp mẫu tại Việt Nam để đủ điều kiện được hưởng mức thuế ưu đãi 0% cho các linh kiện dùng cho việc lắp ráp xe trong nước theo Nghị định 125/2017/NĐ-CP mới ban hành.

Theo đó, doanh nghiệp phải đạt sản lượng chung 16.000 xe và riêng một mẫu xe thuộc nhóm chở người dưới 9 chỗ và dung tích 2.500cc phải đạt 6.000 xe). Trong năm 2017 vừa qua, Ecosport bán được 3.977 xe, trong tổng doanh số 28.588 xe của Ford tại Việt Nam.

• Tuy nhiên, được trông chờ nhất phải kể tới Nhà máy mới sản xuất lắp ráp xe mang thương hiệu Mazda có công suất 100.000 xe/năm (giai đoạn 1 là 50.000 xe/năm) với tổng vốn đầu tư là 12.000 tỷ đồng, tương đương 520 triệu USD, được Công ty Ô tô Trường Hải xây dựng trên diện tích 35 ha (trong đó hơn 12 ha nhà xưởng) tại Chu Lai, sẽ đi vào hoạt động ngay trong cuối tháng 3 này.

• Trong một diễn biến khác Toyota và Honda đã bất ngờ thông báo ngưng mọi hoạt động xuất xe sang Việt Nam, do quy định mới về rào cản phi thuế quan của Nghị định 116.

+ Nhưng trên thực tế, lô xe thứ hai của Honda CR-V 2018 đã về Việt Nam trong đầu tháng 3 này, vấn đề là thời gian nằm cảng có thể mất tới gần 2 tháng bởi phải chờ kiểm định theo lô, vì vậy cuối tháng 4 hoặc đầu tháng 5 mới có xe ra thị trường.

+ Trong khi đó Toyota chưa thể đưa các mẫu xe nhập khẩu về sớm như Honda bởi phải đặt hàng nhà máy lại từ đầu và sẽ tốn khoảng 3 tháng hoặc nhiều hơn. Như vậy nhanh nhất tháng 7 mới có xe nhập khẩu của Toyota từ Thái Lan.

Theo Xehoigiatot.vn